Sociale alarmering

De behoefte van ouderen aan hulp, ondersteuning en zorg aan huis neemt toe. De vergrijzing, het overheidsbeleid om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen en het personeelsgebrek in de zorg zetten het leveren van die hulp echter onder grote druk. Toch zijn er ook kansen: innovaties op het gebied van dataficatie en digitalisering kunnen (een deel van) de zorg vergemakkelijken of zelfs uit handen nemen. Cliëntenorganisatie Thebe Extra, partner van Thuiszorgorganisatie Thebe, vroeg het lectoraat Digitalisering en Veiligheid te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor een nieuw, digitaal, sociaal alarmeringssysteem, dat buurtgenoten in staat stelt beter voor elkaar te zorgen in de eerste minuten na een incident in huis, nog voordat de professionals er zijn.

De ledenorganisatie Thebe Extra (130.000 leden) wil nieuwe vormen van zelforganisatie stimuleren, bijvoorbeeld met een systeem voor sociale alarmering dat burgers zelf organiseren, in aanvulling op de professionele alarmering. Nieuwe technologieën maken het gemakkelijker voor mensen om in geval van nood snel de hulp van familie, mantelzorgers, vrienden, buren of professionals in te roepen. Tot op heden maken cliënten die zijn aangesloten bij Thebe Extra daarvoor gebruik van een speciale telefoon, een draagbare alarmknop en een abonnement op een meldcentrale die professionele hulp inschakelt. De leden van Thebe Extra geven aan dat ze dit systeem graag willen vernieuwen. Een belangrijke wens daarbij is dat hulpbehoevenden in contact worden gebracht met sleutelpersonen in hun eigen buurt, die snel te hulp kunnen schieten als het nodig is.

Onderzoeksvragen

Samen met ledenvereniging Thebe Extra, burgerinitiatief Midden-Brabant Glas en de Dorpsraad Berkel-Enschot onderzocht het lectoraat hoe de inzet van data en digitale middelen kan helpen bij het realiseren van een nieuw systeem voor sociale alarmering in een wijk of buurt. Daarvoor werden de volgende vragen onderzocht:

• Wat zijn veel voorkomende noodsituaties waarmee de thuiszorgorganisatie te maken krijgt, en om welke cliëntgroepen gaat het dan meestal?
• Welke investeringen doet Thebe op dit moment in data en apparatuur voor cliënten?
• Hoe kan Thebe de informatievoorziening zo inrichten, dat dit de vorming van digitale communities ondersteunt?
• Welke ethische, juridische en sociale gevolgen heeft het gebruik van de apps en apparatuur die Thebe beschikbaar stelt? En zijn buurtgenoten ook bereid om gebruik te maken van deze digitale oplossingen?

Vervolgstappen

Naast een statische analyse, literatuurstudie en een analyse van (mogelijke) apps en apparaten, zijn ook enquêtes afgenomen en focusgroepen georganiseerd onder de leden van Midden-Brabant Glas en inwoners van Berkel-Enschot. Hierbij werden ook experts betrokken van de politie, brandweer, Thebe Extra en Leefsamen (een alarmeringsplatform waarmee Midden-Brabant Glas samenwerkt).

Inmiddels is het landschap in Nederland echter veranderd: veel thuiszorgorganisaties zijn gestopt met het begeleiden van ouderen (en hun sociale netwerk) die in eigen kring die met technologie aan de slag willen. Door de Covid-lockdown zijn er veel (commerciële) aanbieders op de markt gekomen die ouderen platforms aanbieden met allerlei diensten (maaltijden, veiligheid, apparaten). De inzichten en de rapportages uit dit project worden daarom in 2023 en 2024 verder uitgewerkt, zodat ook kennisvraagstukken vanuit deze nieuwe situatie kunnen worden opgepakt.