Vader/moeder blijf je, ook binnen de muren

Als een ouder in detentie zit of in een forensische psychiatrie verblijft, heeft dat vaak grote invloed op de relatie met de kinderen. Oog hebben voor het vader- of moederschap binnen de muren draagt bij aan herstel; niet alleen aan het zelfherstel van de ouder, maar ook aan de relatie met de kinderen. Dit verbetert het welzijn van beiden en het vergroot de kans dat de vader/moeder stopt met criminaliteit. Het lectoraat Transmuraal Herstelgericht Werken heeft een methode ontworpen die professionals laat ontdekken wat ze al doen én wat ze nog meer kunnen doen om dit onderwerp bespreekbaar te maken.

Het blijkt lang niet altijd eenvoudig om in een gesloten of gedwongen setting een gesprek over ouderschap te voeren. Ouder-zijn maakt kwetsbaar. Het raakt elke ouder in zijn/haar identiteit. Altijd. Misschien nog wel meer vanwege het verblijf binnen de muren. Professionals stuiten op weerstand als ze hierover in gesprek willen gaan, ouders willen het niet altijd ‘zomaar’ hebben over hun ouderschap. Gevoelens van schuld en schaamte en een gebrek aan vertrouwen in de gesprekspartner spelen daarbij een grote rol. De weerstand kan zich uiten door het gesprek te beëindigen, de ander te ontwijken, boos te worden, of te bagatelliseren. Iemand kan zelfs ontkennen kinderen te hebben.

Actieleerbijeenkomsten

Dit project richt zich op het handelen van professionals die veel contact hebben met vaders en moeders; zij werken op de vleugels binnen een PI, of op een afdeling van een forensische kliniek. Ze nemen deel aan vijf actieleerbijeenkomsten van elk twee uur. Het actieleerteam bestaat uit vijf professionals (PIW-ers, casemanagers of een mix van beide) en 1 á 2 begeleiders die zijn opgeleid door het lectoraat. Samen reflecteren zij op een gestructureerde manier op praktijkervaringen en op vragen als:

• Wanneer ga je het gesprek wel of juist niet aan?
• Hoe praat je over dit onderwerp in een setting waar macht-onmacht van grote invloed is op de relatie tussen de gesprekspartners? Wat werkt bevorderend? En wat juist niet?
• Hoe reageer je op iemand die het met jou (nog) niet wil hebben over ouderschap?

Methode Waarderend Actieleren binnen Gedwongen Kader

De ontwikkelde methode die voor dit project wordt gebruikt, is gebaseerd op motivatie- en veranderkundige theorieën die het handelingsrepertoire van professionals vergroten. Drie principes vormen de basis van de Methode Waarderend Actieleren binnen Gedwongen Kader (WAGK):

• Van aanleren naar samen ontdekken (transformatief leren)
• Leren moet leuk zijn (waarderend leren)
• The proof of the pudding is in the eating (handelingsrepertoire uitbreiden door uit te proberen in de praktijk)

Parallel aan de inhoudelijke bijeenkomsten loopt een opleidingstraject, om professionals te leren hoe zij zelf een actieleerteam kunnen begeleiden. De insteek van het opleidingstraject is hetzelfde als van het actieleertraject: in een klein groepje onder begeleiding leren van de eigen en elkaars ervaringen.

Inzetbaarheid

Het programma Vader/moeder blijf je kan worden uitgevoerd in alle PI’s of klinieken waar vaders en moeders binnen de muren verblijven. Er hebben actieleerteams plaatsgevonden in de PI Dordrecht, PI Vught, PI Ter Apel, bij Forensische Kliniek De Woenselse Poort en de PI Ter Peel.

Meer weten?

Wilt u meer weten over het project Vader/moeder blijf je en de methode Waarderend Actieleren Binnen Gedwongen Kader? Stuur dan een e-mail aan vaderblijfje@avans.nl, of bekijk de interactieve slides over de werkwijze: Werkwijze stap voor stap – Vader en kind (avans.nl)