Virtuele Veerkracht - Pilotstudie
Deze pilotstudie onderzoekt hoe Virtual Reality (VR) kan bijdragen aan het vergroten van de cyberweerbaarheid van jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB). Door participatief theater en VR-technologie te combineren, wordt een lesprogramma ontwikkeld dat aansluit bij hun belevingswereld en hen leert omgaan met digitale dreigingen.
- Cyberweerbare Organisaties
Jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) zijn extra kwetsbaar voor online risico’s zoals sextortion, online fraude en digitale ronseling. Deze groep heeft moeite met het herkennen van online bedreigingen, wat kan leiden tot ernstige gevolgen zoals financiële schade en emotionele stress. Traditionele voorlichtingsmethoden sluiten vaak onvoldoende aan bij hun belevingswereld. Virtual Reality (VR) biedt mogelijk een krachtig alternatief om jongeren op een veilige, realistische en interactieve manier te laten oefenen met risicovolle situaties.
Dit onderzoeksvoorstel, uitgevoerd door het lectoraat Cyberweerbare Organisaties van Avans Hogeschool, richt zich op de ontwikkeling van een VR-prototype dat jongeren met een LVB helpt hun cyberweerbaarheid te vergroten. De pilotstudie vormt de eerste stap in de ontwikkeling van een innovatief lesprogramma. De interventie wordt ontwikkeld voor jongeren in het (voortgezet) speciaal onderwijs.
De centrale onderzoeksvraag luidt: Hoe kan een VR-prototype worden ontwikkeld en geëvalueerd als eerste stap in een innovatief lesprogramma om de cyberweerbaarheid van jongeren met een LVB te verbeteren? Deelvragen richten zich op de specifieke behoeften van de doelgroep, de mogelijkheden en beperkingen van VR-gebruik en de inzet van de richtlijn ‘Effectieve Interventies LVB’ als evaluatiekader.
Het onderzoek bestaat uit drie fasen:
- Voorbereiding: Literatuuronderzoek, interviews met stakeholders en ontwikkeling van drie verhaallijnen (sextortion, online ronselen, digitale oplichting) die worden vertaald naar participatief theater.
- Uitvoering: Observaties van theatervoorstellingen en feedback van experts worden verwerkt in een design document dat als basis dient voor het VR-prototype.
- Analyse en rapportage: Evaluatie van het prototype aan de hand van de richtlijn ‘Effectieve Interventies LVB’ van het Landelijk Kenniscentrum LVB, met aandacht voor leeromgeving, communicatie, oefenstof en netwerkondersteuning.
De verwachte eindproducten zijn: een toetsingskader en verhaallijnen (maart 2025), een design document (juni 2025) en een evaluatierapport (december 2025).
Deze pilotstudie levert waardevolle inzichten op voor de verdere ontwikkeling van effectieve, ervaringsgerichte interventies voor jongeren met een LVB, met als doel hen beter te beschermen tegen digitale dreigingen.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de Gemeente Breda.