Robin Hoods in het sociale domein

Professionals die werken in het sociale domein moeten zich houden aan allerlei regels, wetten en procedures. Om de juiste hulp te kunnen bieden, ervaren zij soms de noodzaak om de grenzen van het beleid op te zoeken of zelfs te overschrijden. Maar ook het omgekeerde komt voor: soms willen ze wel meer doen, maar kunnen ze dat niet. Dit kan soms catastrofale gevolgen hebben. Het lectoraat doet onderzoek naar het grijze gebied tussen regels volgen en regels breken; de ruimte waarin sociaal werkers een zekere autonome beoordelingsvrijheid hebben, dan wel zelf (zouden) moeten creëren.

Het dominante beeld van Robin Hood is dat hij steelt van de rijken en geeft aan de armen. Hij ondermijnt daarmee het gezag, maar doet dat voor een ‘goed doel’. Sommigen van zijn tijdsgenoten zien hem daarom als een held, maar voor anderen is hij een crimineel. Die dubbelzinnigheid zien we ook bij hedendaagse regelbrekers met een (vermeend) nobel doel. Maar heiligt het doel wel altijd de middelen? Worden professionals weleens onder druk gezet om creatief met de regels om te gaan of om zich juist aan de regels te houden? En als de regels geen duidelijk kader bieden, hoe bepalen professionals dan wat het goede is? Hoe vinden organisaties en professionals hun weg in het donkere woud van de discretionaire ruimte waarin zij opereren? Daar richt dit onderzoek zich op.

Onderzoek naar het autonoom vakmanschap

Om een scherp beeld te krijgen van de morele afwegingen en dilemma’s waarmee professionals te maken kunnen krijgen, analyseert het lectoraat een aantal casussen waarin dit het meest ingewikkeld moet zijn geweest. Het onderzoek richt zich op situaties waarin kinderen zijn overleden, terwijl ze op dat moment onder begeleiding stonden van maatschappelijke organisaties. Daarbij wordt met name gekeken naar de rol van social workers, maar waar relevant worden ook andere maatschappelijke instituties, zoals het onderwijs en de rechterlijke macht betrokken. Doel is van deze casuïstiek te leren. Voor het onderzoek wordt onder meer gebruik gemaakt van de presentiebenadering van Adries Baart, het Rijnland model en de inzichten van Richard Sennet.

Afstudeeronderzoek mensenhandel

In het kader van Robin Hood-gedrag in het sociale domein werd ook een afstudeeropdracht uitgevoerd. Een studente van de opleiding HBO Rechten van Avans Hogeschool onderzocht welke afwegingen opsporingsambtenaren maken bij het opsporen van mensenhandel: zoeken zij de randen van de wet op, om het juiste te kunnen doen voor het slachtoffer? Lees hieronder het essay dat zij hierover schreef.

Essay Elena Obaciu. Mensenhandeln en het buigen en breken van regels