Criminele uitbuiting
Na afronding van een studie naar criminele uitbuiting op reguliere middelbare scholen en mbo’s, is er een vervolgonderzoek uitgevoerd op het voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs.
- Geweld in Afhankelijkheidsrelaties
- Ondermijning
School als vindplaats voor signalen van uitbuiting onder jongeren
Gedwongen worden hennep te knippen, softdrugs te verhandelen, een abonnement op jouw naam af te sluiten of je bankpas met pincode moeten afstaan. Het zijn vormen van criminele uitbuiting onder jongeren waarover de Taskforce-RIEC Brabant Zeeland zich zorgen maakt. Nadat de lectoraten Ondermijning en Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties gezamenlijk onderzoek deden naar de aard en omvang hiervan op reguliere middelbare scholen en mbo’s in de provincie Zeeland (m.u.v. Tholen), vervolgden zij hun onderzoek op het voortgezet speciaal onderwijs en het praktijkonderwijs.
Uit het eerste onderzoek op het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs in Zeeland, dat in 2022 werd afgerond , kwam naar voren dat school een belangrijke vindplaats is voor het signaleren van criminele uitbuiting. Daarnaast blijkt dat slachtoffers regelmatig worden geworven op school. Een literatuurstudie toonde bovendien aan dat jongeren met bepaalde kwetsbaarheden (zoals een verstandelijke beperking, gedragsproblemen of psychiatrische aandoening) meer risico zouden kunnen lopen om uitgebuit te worden. Deze jongeren gaan vaker naar het voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderzoek; daarom richtten we ons vervolgonderzoek op deze specifieke scholen in Zeeland.
Opzet onderzoek
Het vervolgonderzoek bestond uit een literatuurstudie en een groot aantal (diepte)interviews met schoolbestuurders en schoolleiders, docenten, ondersteunend personeel, scholieren en professionals die gespecialiseerd zijn in mensenhandel. Het leidde tot vijf aanbevelingen:
- Criminele uitbuiting onder jongeren is een ernstig probleem, dat gezamenlijk aangepakt moet worden door gemeenten, onderwijs-, zorg-, veiligheids- en gezondheidszorgorganisaties.
- Educatie van leerlingen en professionals is nodig, zodat zij weten wat criminele uitbuiting inhoudt.
- Een handelingsprotocol kan scholen helpen om signalen van criminele uitbuiting eerder te herkennen, jongeren aan te spreken en adequate vervolgstappen te zetten.
- Een externe routekaart (die reeds wordt gebruikt op de reguliere middelbare scholen en mbo’s) helpt om de taken en verantwoordelijkheden van alle betrokken partijen helder maken.
- Het betrekken van ouders kan helpen bij het signaleren en tegengaan van criminele uitbuiting.
Bij het onderzoek waren de Districtelijke Stuurploeg en de bestuurlijke portefeuillehouders mensenhandel Zeeland betrokken. Alle scholen van het voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs in de provincie Zeeland (met uitzondering van Tholen) hebben deelgenomen aan het onderzoek.
Eindrapport
Het onderzoek is afgerond in december 2023. De onderzoeksresultaten, conclusies en aanbevelingen zijn terug te lezen in het eindrapport.