Teun van Ruitenburg

Dr. Teun van Ruitenburg, lector Ondermijning

Na de afronding van zijn proefschrift over outlaw motorcycle gangs begon Teun van Ruitenburg als criminoloog bij het Openbaar Ministerie, om vervolgens vrij snel te constateren dat zijn hart toch echt bij onderzoek ligt. Nu doet hij fundamenteel wetenschappelijk onderzoek bij het Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en daarnaast leidt hij sinds kort het praktijkgerichte onderzoek naar ondermijning bij het Centre of Expertise Veiligheid & Veerkracht van Avans Hogeschool. Die combinatie bevalt hem uitstekend: “Ik vind het belangrijk om thema’s vanuit verschillende perspectieven te benaderen; daardoor ga je ze beter begrijpen.”

Van Ruitenburg promoveerde in 2020 op de bestuurlijke aanpak van outlaw motorcycle gangs in Nederland. “In de jaren zeventig kregen motorclubs nog subsidie voor een eigen clubhuis, tegenwoordig worden ze beschouwd als een risicofactor voor georganiseerde criminaliteit”, vertelt hij. “Ik interviewde burgemeesters en ambtenaren over de manier waarop zij motorclubs die de wet overtraden, aanpakten en constateerde onder andere dat er grote verschillen bestonden. De een hanteerde een zero tolerance beleid, de ander wilde langer in gesprek blijven.”

Crime harm index

Toen Van Ruitenburg zich in 2021 als onderzoeker verbond aan het NSCR, boog hij zich over de logische vervolgvraag: welke aanpak werkt het best? Dit keer benaderde hij die vraag bewust vanuit een ander perspectief: samen met twee collega’s hield hij diepte-interviews met 24 Hells Angels. “Je kunt als overheid wel beargumenteren dat je succesvol bent als je clubhuizen hebt gesloten en evenementen verboden, maar de vraag is natuurlijk of de criminaliteit daardoor ook is afgenomen”, verklaart hij. “Ik wilde weten wat afzonderlijke leden van de motorclub daarover te zeggen hadden: wat was het effect van het overheidsbeleid op hen als individu? Andere vraag die Van Ruitenburg bij het NSCR bezighoudt, is hoe wetenschap de politie kan helpen effectiever op te treden. Daarvoor ontwikkelt hij een crime harm index. “Door niet alleen te kijken naar het aantal delicten in een gebied, maar ook de ernst ervan mee te wegen, kun je mogelijk beter beoordelen waar politie-inzet de samenleving het meeste oplevert.”

Verbinding met praktijk en onderwijs

Hoewel Van Ruitenburg bij het NSCR goed op zijn plek zit, kon hij de kans om daarnaast lector Ondermijning bij Avans te worden, niet laten schieten. “Avans staat middenin de samenleving: er zijn levendige contacten met allerlei gemeenten, kenniskringen en regionale platforms. Samen met hen bepalen we welke onderzoeken we gaan uitvoeren – relevanter kan het werk van een onderzoeker niet zijn.” Over de verbinding met het onderwijs binnen Avans heeft Van Ruitenburg wel ideeën. “Ik vind het belangrijk dat toekomstige professionals een kritische, onafhankelijke blik ontwikkelen, juist omdat er zoveel politieke krachten op dit thema worden uitgeoefend. Daar draag ik graag aan bij.”

Financial crime scripting

Keuzes in zijn onderzoeksprogramma heeft Van Ruitenburg nog niet gemaakt, maar er is wel een thema dat hem persoonlijk fascineert: “Samen met mijn Avans-collega Tom Snaphaan en oud-collega Manon Kostense van de FIOD schreef ik een boek over financial crime scripting. Door een gedetailleerd script uit te werken van alle stappen in een crimineel proces, neem bijvoorbeeld de cocaïnehandel, wordt helder waar je het kunt frustreren. Daarbij focussen we op de geldstromen, want als het te moeilijk wordt om er iets mee te verdienen, verdwijnt de prikkel om eraan te beginnen.” Daarnaast noemt Van Ruitenburg milieucriminaliteit als mogelijk interessant onderzoeksthema. Ook wil hij aandacht gaan besteden aan evaluatiestudies: hoe krijgt criminaliteitsbeleid vorm in de praktijk en wat is het effect? “Door verbindingen te leggen met onderzoeken bij het NSCR en de andere lectoraten binnen Avans, hoop ik een constante kennisstroom over en weer op gang te brengen.”