Ben Kokkeler

Dr. Ben Kokkeler, lector Digitalisering en Veiligheid

Bezorgd over de razendsnelle, wereldwijde, technologische ontwikkelingen is Ben Kokkeler absoluut: hij is ervan overtuigd dat er technologieën zijn die als wapen kunnen worden ingezet. Toch ziet de lector Digitalisering en Veiligheid meer in reguleren dan in verbieden. “Technologie kan mensen op allerlei manieren ook ontzettend vooruit helpen; dat heb ik met eigen ogen gezien. Met het verbieden van bepaalde ontwikkelingen ontnemen we onszelf kansen. Maar er moeten wel duidelijke kaders zijn. Daar zet ik me met mijn lectoraat voor in.”

Het was nooit echt de bedoeling van Kokkeler om veiligheidsexpert te worden, maar in de ruim 35 jaar dat hij nu als onderzoeker, adviseur en bestuurder in het publieke domein opereert, vormt de relatie tussen mens en technologie wel de rode draad. Naast zijn lectoraat bij het Centre of Expertise Veiligheid & Veerkracht is hij sinds medio 2022 vanuit Apeldoorn directeur-bestuurder van het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering, een netwerkorganisatie met nationale impact op dit thema. “Ik ben geïnteresseerd in techniek, maar vooral ook in de ethische en maatschappelijke vraagstukken die ermee samenhangen”, verklaart hij. “In het begin van mijn carrière deed ik veel aan ontwikkelingswerk; zo ben ik overtuigd geraakt van de kansen die technologie biedt voor het verbeteren van de levensstandaard – denk aan het zuiveren van drinkwater, het opwekken van je eigen energie en het regelen van je financiële betalingsverkeer. Als je dergelijke mogelijkheden op een democratische manier beschikbaar maakt, jagen ze vooruitgang aan. Ik vind het belangrijk dat we manieren vinden om de positieve effecten van digitalisering te stimuleren en de negatieve kanten zodanig in te kaderen dat onze privacy en veiligheid gewaarborgd blijven.”

Levendige relaties

Kokkeler verkende in de loop der jaren de kansen voor digitalisering op allerlei terreinen – van jeugdzorg tot landbouw, van musea tot handhaving. Toen hij 2016 startte als kwartiermaker bij het Centre of Expertise Veiligheid & Veerkracht van Avans Hogeschool, had hij als adviseur al lectoraten bij vier andere hbo’s opgezet. “Het zijn de mensen met een vakopleiding die het verschil maken in de samenleving. Voor hen wil ik me inzetten, vandaar mijn keuze voor praktijkonderzoek”, verklaart hij. “Ons onderzoek draagt niet alleen bij aan beter onderwijs aan de project- en teamleiders van de toekomst, maar het versterkt ook de lerende functie van alle betrokken organisaties. Ik hecht zeer aan levendige relaties tussen onderwijs, overheden en het bedrijfsleven.”

Kijkend naar de wereld om hem heen voelt Kokkeler een grote urgentie; de ontwikkelingen gaan razendsnel en er is behoefte aan een manier om daar verstandig mee om te gaan. “We moeten informatie gaan beschouwen als een essentiële hulpbron voor de samenleving – net als voedsel en energie. De macht over onze persoonlijke data moeten we daarom in eigen hand houden”, vindt hij. Als inspirerend voorbeeld noemt Kokkeler het burgerinitiatief Midden-BrabantGlas, waarbij het lectoraat betrokken is: “Het werd aanvankelijk opgezet voor de aanleg van een glasvezelnetwerk, maar biedt inwoners nu ook andere gemeenschappelijke diensten aan, zoals inbraak- en brandpreventie. Dankzij deze vorm van zelfbestuur bouwen burgers zelf kennis op en houden ze invloed op de toepassing van technologie.”

Ethisch, juridisch en maatschappelijk

Met zijn lectoraat wil Kokkeler de samenleving helpen bij het maken van integrale afwegingen op het gebied van digitalisering en veiligheid. De verschillende ethische commissies en ELSA Labs die hij in Brabant heeft helpen oprichten, dragen daaraan bij: “In een ELSA Lab beoordelen burgers, bedrijven, overheden, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties sámen wat de impact is van specifieke technologische toepassingen. Ze kijken naar de ethische, juridische en maatschappelijke effecten. Hoe ver mag een gemeente bijvoorbeeld gaan in het gebruik van cameratoezicht? Wat zijn de voor- en nadelen van een TicToc-account voor politieagenten? Hoeveel informatie mogen instanties uitwisselen om armoede te bestrijden? Ik ben heel trots op de impact van de ethische vraagstukken waarover onze onderzoekers, studenten en organisaties zich samen buigen. We zitten bovenop de praktijk.”